If you cannot find the answer you are looking for, please contact us.
Wat as die ma haar werpsel verwerp? Noodopsies
In die natuur hang oorlewing van instink af. Vir krimpvarkies en tenreke kom moederskap gewoonlik natuurlik, maar soms, veral in gevangenskap of rehabilitasie, kan ‘n wyfie haar werpsel verwerp. Dit kan om baie redes gebeur: stres, onervareheid, siekte, versteuring van die nes, of ‘n gebrek aan hulpbronne. Wanneer verwerping plaasvind, is die lewens van die kleintjies in onmiddellike gevaar, en vinnige, ingeligte optrede is noodsaaklik.
Herkenning van verwerping
Voordat ons verwerping aanvaar, is dit belangrik om te onderskei tussen normale moederlike gedrag en ware verlating. Tekens van verwerping sluit in:
- Die moeder vermy of verlaat die nes vir lang tye.
- Sy weier om die kleintjies te soog, selfs wanneer hulle probeer voed.
- Die jonge huil aanhoudend of lyk rusteloos en swak.
- Die wyfie toon aggressie teenoor die nageslag, of in ernstige gevalle kannibaliseer sy hulle.
Waarom verwerping gebeur
Verskeie faktore kan verwerping veroorsaak:
- Stres of steurnis: Gereelde hantering, geraas of nesontwrigting kan veroorsaak dat moeders hul kleintjies verlaat.
- Eerstekeermoeders: Onervare wyfies is meer geneig om ‘n werpsel verkeerd te beoordeel of te verwerp.
- Gesondheidsprobleme: Siekte, besering of voedingstekorte verminder ‘n moeder se vermoë om vir nageslag te sorg.
- Groot werpsels: Veral in tenrecs kan oorgroot werpsels die moeder oorweldig, wat daartoe lei dat sy ‘n deel van die werpsel laat vaar.
- Omgewingsprobleme: Swak temperatuur, gebrek aan kos of ongeskikte nestoestande kan verwerping veroorsaak.
Noodopsies
Indien verwerping bevestig word, is onmiddellike optrede nodig. Beide krimpvarkies en tenreke is altrisieel: hulle word blind, haarloos en ten volle van melk gebore. Sonder ingryping is oorlewing onwaarskynlik.
Pleegsorg (Beste Opsie)
Indien ‘n ander lakterende wyfie van dieselfde spesie beskikbaar is, kan die verwerpte kleintjies in pleegsorg gebring word, wat hulle kan red. Sukses hang af van die pleegmoeder se aanvaarding: om die kleintjies met beddegoed uit haar nes te vryf, kan help om onbekende geure te verbloem. Monitor noukeurig vir aggressie.
Handgrootmaak (Hoërisiko, Laaste Uitweg)
Handgrootmaak is moeilik, arbeidsintensief, en oorlewingsyfers is dikwels laag, veral by krimpvarkies. Tog, met die regte benadering, kan dit gedoen word.
Vereistes:
- Melkvervanger: Spesiespesifieke formule is krities. Koeimelk is ongeskik en kan dodelik wees. Gespesialiseerde katjie- of hondjiemelkvervangers word soms gebruik, aangepas vir vet- en proteïenvlakke.
- Voedingsfrekwensie: Pasgeborenes mag elke 2-3 uur gevoed moet word, insluitend snags. Soos hulle groei, kan tussenposes geleidelik toeneem.
- Tegniek: Gebruik ‘n klein spuit, pipet of gespesialiseerde speen om aspirasie (melk wat die longe binnedring) te voorkom.
- Higiëne: Steriliseer voedingstoerusting en hou kleintjies warm en droog.
- Stimulasie: Soos baie klein soogdiere, benodig die kleintjies dalk sagte stimulasie van die geslagsarea met ‘n klam lap om urinering en ontlasting aan te moedig.
Ondersteunende Omgewing
- Voorsien ‘n warm, stabiele omgewing (ongeveer 30–32°C vir pasgeborenes, wat geleidelik met ouderdom verminder).
- Gebruik nesmateriaal om ‘n donker, stil ruimte te skep.
- Minimaliseer geraas, hantering en stres.
Risiko’s van Handgrootmaak
Selfs met die beste sorg, staar handgrootgemaakte jonge uitdagings in die gesig:
- Laer oorlewingsyfers.
- Verhoogde risiko van aspirasie-longontsteking.
- Moeilikheid om oor te skakel na vaste kos.
- Gedragsprobleme as dit op mense in plaas van hul spesie afgedruk word.
As gevolg hiervan is handgrootmaak altyd ‘n laaste uitweg: indien moontlik, moet eers gepoog word om die moeder te pleeg of aan te moedig om haar sorg te hervat.
Voorkoming van verwerping
Alhoewel verwerping nie altyd voorkom kan word nie, kan die risiko verminder word deur:
- Verseker dat moeders goed gevoed en gesond is voor teling.
- Voorsien stil, veilige en ongestoorde nesareas.
- Vermy die hantering van pasgeborenes en kontroleer neste slegs wanneer nodig.
- Ondersteuning van eerstekeermoeders met optimale toestande.
In Opsomming
Wanneer ‘n krimpvarkie- of tenrek-moeder haar werpsel verwerp, is die situasie kritiek, maar nie hopeloos nie. Die beste uitkomste kom deur verwerpte kleintjies by ‘n ander lakterende wyfie te koester. Indien dit nie moontlik is nie, is handgrootmaak die enigste opsie, hoewel dit intense sorg vereis en aansienlike risiko’s inhou. Voorkoming deur behoorlike veeteelt, voeding en stresvrye omgewings bly die mees effektiewe manier om te verseker dat moeders hul nageslag aanvaar en versorg.